Tekst źródłowy

= Opis = 

{{Odmiana infobox
|kolor=#FFD700
|odmiana=Kristaly
|zdjęcie=Kristaly-grona_fot-J_Czapski.jpg
|opis zdjęcia=Kristaly - Grona   Foto: J.Czapski
|rodzice=[[odmiana::Alfoeld 100]] x [[odmiana::SV 12375]]
|gatunek=Hybryda międzygatunkowa
|kraj pochodzenia=Węgry
|masa grona=150
|rozmiary jagód=16x14
|masa jagód=2,66
|smak=b.słodkie
|SAT=2200-2250
|termin dojrzewania=21.08-10.09
|ilość dni dojrzewania=115
|mrozoodporność=-27
|kolor gron=żółte
|zapylanie=własnopylna
|zastosowanie=ogólne
|zawartość cukrów=22,5
|zawartość kwasów=6,7
|nasiona=TAK
|wzrost=silny
|drewnienie łozy=dobre
|płodność latorośli=85-90
|obsada gron=2,0
|obciążenie=40-45
|plenność=wysoka
|cięcie=3-4
|GDDC=850-900
}}





== Opis ==
Bardzo wczesna, bardzo smaczna odmiana zarówno do wyrobu wina jak również do użytku deserowego. Grona małe, lekko zwarte, cylindryczne; na dobrych glebach średniej wielkości i mocno zwarte. Jagody średniej wielkości, jasnożółte, z ciemniejszym rumieńcem, skórka średniej grubości, miąż mięsisto soczysty, bardzo słodki, umiarkowanie aromatyczny o bardzo przyjemnym smaku. Plenność wysoka do bardzo wysokiej. Odmiana bardzo wcześnie wchodzi w owocowanie i owocuje obficie już w drugim roku po posadzeniu. Owoce dojrzewają na przełomie sierpnia i września.
Wcześnie rozpoczyna wegetację, przez co może być uszkadzana przez przymrozki wiosenne; jednak dobrze plonuje z pąków zapasowych.Plonuje nawet z tzw. pąków śpiących (na 'wilkach")

Wino jest dobrej jakości, o przyjemnym ziołowym aromacie; często o bardzo niskiej zawartości kwasów organicznych(nawet poniżej 4 g/l), co powodować może "pusty" charakter. Wino ze względu na swoją niską kwasowość i brak specyficznego aromatu idealnie nadaje się do kupażu z odmianami o wysokiej kwasowości.

'''Liście:''' Pięciokątne, zazwyczaj trójklapowe i pięcioklapowe, średniej wielkości, z wierzchu skórzaste, początkowo błyszczące, później bardziej matowe.

'''Listki podkoronkowe:''' miedzianoczerwone, nagie, połyskujące.

'''Latorośle:''' koloru czerwonego.

'''Ogonki liściowe:''' zaczerwienione, średniej długości

'''Pokrój:''' wzniosły, rosnący pionowo w górę - nie nadaje się na formy typu kurtyna.

'''Plenność:''' wysoka, a nawet bardzo wysoka.

== Genealogia ==
'''Kristaly''' = Alfoeld 100 x SV 12-375( syn.c.43)

63,6%''V.vinifera'' + 1,56%''V.labrusca'' +14,56%''V.rupestris'' +3,13%''V.berlandieri'' +2,64%''V.lincecumii'' +12,25%''V.amurensis''
==Fenologia==
*[http://www.winogrona.org/images/d/d9/Kristaly_-_fenologia.PNG  fenologia 2008-2021 - płnocne Mazowsze]                                                                                                                                                                                           
== Choroby ==
Przy zwartych gronach i dłuższym przetrzymaniu gron na krzewie, mogą one być atakowane przez szarą pleśń.


Po analizie badań naukowych:

'''1. J.LISEK, ISK Skierniewice, publikacja(angielski) - paźdz.2010,'''

Za okres : 2005-2009,

2 opryski w sezonie :siarka i miedź+mankozeb.

W skali 1-5 (1-odporne , 5 –b.podatne),
Kristaly: m.rz – 2,5 ; m.pr. 2,5

Dla porównania -

Gołubok: m.rz. -2,0 ; m.pr. – 3

Chrupka złota: m.rz – 3,8 ; m.pr.- 3,5

Rondo: m.rz.- 1,5; m.pr.- 3

MF: m.rz.-1,2 ; m.pr.-1,2

'''2. P. PAVLOUŠEK,Uniwersytet Rolnictwa i Leśnictwa,Brno,'''
Ocena odporności na mączniaka prawdziwego.
Za okres 1996-2004.

W skali 1-9; (1-b.podatne; 9 – b.wysoka odporność).

Kristaly: 6,36-6,68 liście i pędy; 6,52-8,12 owoce

Dla porównania -  

Chasselas Blanc: 1,96-2,84 liście i pędy ; 2,04-4,74 owoce

'''3. V.PLYASUNOV, Ukraina,rejon Ługańsk'''

skala 1-9 ; m.rz.-7 ; m.pr.-6 ; szara pleśń - praktycznie nie ulega

Wg badań za okres 1991/93 - Instytut Rebenzuchtung Geilweilerhof, Siebeldingen , Niemcy – zarówno owoce jak i liście są lekko podatne na mączniaka prawdziwego,  W skali 1 do 9 - '''wynik 3/3'''{B/L] B- jagody ; L- liście]. Dla porównania ; Muller Thurgau B/L=9/7 ; Silvaner B/L=9/9 (1 - brak oznak chorobowych; 9 - jagody porażone w ok.70%, a liście prawie całkowicie) Uprawa bez żadnej ochrony chemicznej w czasie badań.

Praktycznie wystarczają 1-2 zabiegi chemiczne w sezonie - przeciw oidium.( przy niesprzyjających warunkach)


== Cięcie ==
Krzew zaleca się prowadzić w formie sznurów - z wieloletnimi stałymi ramionami i cięciem łozy na kilkuoczkowe czopy.<bibref f="wino.bib">Lisek-2007</bibref>

Przy uszkodzeniach mrozowych zarówno pąków głównych jak i też zapasowych istnieje jeszcze szansa na plon z pąków tzw. śpiących.
Pąki takie znajdują się tylko pod korą starego drewna - brak ich na łozach (np. przy formie Guyota)
==Dojrzewanie==
*półn. Mazowsze: [http://www.winogrona.org/images/4/4d/Kristaly-dojrzewanie-2008-2011.jpg 2008-11];  ;[http://www.winogrona.org/images/5/55/Kristaly_2012.jpg 2012];  ;[http://www.winogrona.org/images/4/45/Kristaly_2013-18.png  2013-18];  ;[http://www.winogrona.org/images/c/c1/Kristaly_2019-21.png  2019-21]

== Synonimy ==
C.43

== Literatura ==
<bibreferences/>
==Multimedia==
[https://www.youtube.com/watch?v=1_-EY0kvHGY film]
===Linki===
Linki na forum winogrona.org :
[http://www.winogrona.org/forum/post17039.html#p17039  – Kristaly ?];   

[http://www.winogrona.org/forum/post22545.html#p22545 – Wino z Kristaly];  

[http://www.winogrona.org/forum/post47145.html#p47145  – 2 wybijające latorośle z Kristaly];  

[http://www.winogrona.org/forum/wytwarzanie-wina/kristaly-i-wino-t4268-15.html - Wytwarzanie wina z Kristaly]


Inne:

http://www.winorosl.pl/opisy-odmian-winorosli.html?id=713&view=odmiana

http://vinograd.info/sorta/vinnye/kristall.html

== Zdjęcia ==
===Zdjęcia ułatwiające identyfikację odmiany===
*Wg VIVC: [http://www.vivc.de/gbvp/6555.jpg koronka];  ;[http://www.vivc.de/gbvp/18141.jpg liść];  ;[http://www.vivc.de/gbvp/18327.jpg  grono]
*Wg glossary wein-plus: [https://glossary.wein-plus.eu/uploads/editor/images/6739/5a6c2c40774b2.png grono i liść]

===Inne zdjęcia===
Winnica Golesz - [http://www.winnica.golesz.pl/jpg/owoce/kristaly.jpg grona];  ;Winniczka MAGDA: [http://www.winogrona.org/index.php?title=Plik:Kristaly_kurtyna.jpg  kurtyna];  ;[http://www.winogrona.org/index.php?title=Plik:Kristaly_nad_gara%C5%BCem.jpg  nad garażem];  ;[http://www.winogrona.org/index.php?title=Plik:Kristaly4.jpg  grono];  ;[http://www.winogrona.org/index.php?title=Plik:Kristaly5.JPG  masa gron];   ;[http://images76.fotosik.pl/88/92203ad755b5bbc2.jpg  grono];  ;Czechy - [https://ovoce.hlucinsko.eu/4web/obr-do-textu/ovocne-druhy-a-odrudy/vinna-reva/krystal.jpg grono]

===Zdjęcia wykonane przez forumowiczów===

'''Koronka'''
<gallery widths=140px heights=140px perrow=5>
Plik:Kristaly-koronka_G_Sapijaszko.jpg|Kristaly - Koronka, Foto: G. Sapijaszko
Plik:Kristaly-koronka2_G_Sapijaszko.jpg|Kristaly - Koronka., Foto: G. Sapijaszko
Plik:Kristaly-k.jpg|Kristaly - koronka; foto: ZbyszekB
Plik:Kristaly-koronka.jpg|Kristaly - koronka; foto: ZbyszekB
Plik:Kristaly-pąki kwiatowe.jpg|Kristaly - pąki kwiatowe; foto: ZbyszekB
Plik:Kristaly-pąki_1.jpg|Kristaly - faza pękania pąków; foto: ZbyszekB
</gallery>

'''Liście'''
<gallery widths=140px heights=140px perrow=5>
Plik:Kristaly-liscie_G_Sapijaszko.jpg|Kristaly - Liście, Foto: G. Sapijaszko
Plik:Kristaly-lisc_J_Czapski.jpg|Kristaly - liść, Foto: J.Czapski
Plik:Kristaly-L.jpg|Kristaly - liść, Foto: ZbyszekB

</gallery>

'''Kwiatostan'''
<gallery widths=140px heights=140px perrow=5>
Plik:20110604_IMG_5807_kristaly_kwiat_r800.jpg|Kwiatostan‎; foto:Space99
Plik:Kristaly_Kw1.JPG|Kristaly - Kwiatostan - 2013-06-20: Foto: Gbed
Plik:Kristaly - kwiatostan.jpg|Kristaly - kwiatostan; Foto: GrapesEater
Plik:Kristaly-kwiatostan.jpg|Kristaly - kwiatostan; Foto: ZbyszekB
Plik:Kristaly-kwiatostany.jpg|Kristaly - kwiatostany; Foto: ZbyszekB
Plik:18052018 kristaly-kw.jpg|Kristaly - kwiatostany 18/05/2018; foto: ZbyszekB
Plik:20190614_073355_Krystaly_Kwiatostany_1200.jpg|Kristaly - Kwiatostany; 2019-06-14: Foto: Gbed
</gallery>

'''Grona'''
<gallery widths=140px heights=140px perrow=5>
Plik:Kristaly-grono_J_Czapski.jpg|Kristaly - grono, Foto: J.Czapski
Plik:Kristaly_Grono.JPG|Kristaly  Grono - 2014-08-23: Foto: GrapesEater
Plik:Kristaly_grona_1200.JPG|Kristaly - grona - 2015-08-15: Foto: Gbed
Plik:Kristaly-grona1.JPG|Kristaly - grona; foto: ZbyszekB
Plik:Kristaly-grona2.jpg|Kristaly - grona; foto: ZbyszekB
Plik:Grona-kristaly.jpg|Grona; Foto: GrapesEater
Plik:15082018 Kristaly.JPG|Kristaly - grona 15/08/2018;foto:ZbyszekB
Plik:24092020 Kristaly.JPG|Kristaly - grona 24/09/2020;foto:ZbyszekB
Plik:21092021-Krist.JPG|Kristaly - grona 21/09/2021;foto:ZbyszekB
</gallery>

'''Jagody'''
<gallery widths=140px heights=180px perrow=4>
Plik:Kristaly6.jpg|Kristaly - wielkość jagód; Foto: ZbyszekB
Plik:Kristaly-jagoda.jpg|Kristaly - masa jagody; Foto: ZbyszekB
Plik:Kristaly-jag.jpg|Kristaly - jagody 14/09/2016;fot.ZbyszekB
</gallery>

'''Krzew'''
<gallery widths=140px heights=140px perrow=5>
Plik:Kristaly-jagody.jpg|Owocujący krzew nad wiatą garażową; foto: ZbyszekB
Plik:Kristaly-krzew-wys-forma.JPG|Wysoka forma krzewu; foto: ZbyszekB
Plik:Kristaly-krzew-niska forma.jpg|Niska forma krzewu; foto: ZbyszekB
Plik:Cristaly.JPG|Krzewy; Foto: Shaghi
Plik:20190510_Krystaly_1200.jpg|Prawie Guyot; foto:Gbed
</gallery>

<!-- {{#ifanon: | -->
{{#ifexpr: {{#ask: [[Kategoria:Winnice]] [[odmiana uprawiana::{{PAGENAME}}]]|format=count}} > 0 |
= Rozmieszczenie uprawy=
Rozmieszczenie uprawy odmiany {{PAGENAME}} wśród użytkowników serwisu:
{{#ask: [[Kategoria:Winnice]] [[odmiana uprawiana::{{PAGENAME}}]]
|?współrzędne
|?użytkownik
|?{{PAGENAME}}
|?opis winnicy
|format=googlemaps
|type=terrain
|centre=52.16,18.4
|forceshow=on
|width=750
|height=550
|zoom=6
}}
| }}
<!--}}-->

= Inne =
Kwitnienie:
{{#ask:[[odmiana::{{PAGENAME}}]][[typ zdarzenia::początek kwitnienia]]|mainlabel=-|?data=data kwitnienia|?winnica|sort=data}}

Daty kwitnienia w poszczególnych latach:
{{#ask: [[odmiana::{{PAGENAME}}]][[typ zdarzenia::początek kwitnienia]]
|mainlabel=-
|?winnica
|?data=data kwitnienia
|sort=data
| order=ascending
| format=timeline
| timelinebands=MONTH,YEAR
| timelineposition=end
}}

Przebieg dojrzewania w poszczególnych latach:
{{#ask: [[odmiana::{{PAGENAME}}]][[typ zdarzenia::dojrzewanie]]
|mainlabel=-
|?zawartość cukrów#%
|?data=data dojrzewania
|?winnica
|?zawartość kwasów=zawartość kwasów [g/l]
| format=timeline
| timelinebands=WEEK,MONTH,YEAR
| timelineposition=end
}}

Zawartość cukrów w przedziale {{#ask: [[odmiana::{{PAGENAME}}]][[typ zdarzenia::dojrzewanie]]|mainlabel=-|?zawartość cukrów|format=min}} - {{#ask: [[odmiana::{{PAGENAME}}]][[typ zdarzenia::dojrzewanie]]|mainlabel=-|?zawartość cukrów|format=max}} ze średnią wartością {{#ask: [[odmiana::{{PAGENAME}}]][[typ zdarzenia::dojrzewanie]]|mainlabel=-|?zawartość cukrów|format=average}}&nbsp;%.

<headertabs/>

[[Kategoria:Odmiany]]