modified on 2 lut 2023 at 16:04 ••• 6 002 views

Wymagania - gleba

Z Winogrona.org

(Różnice między wersjami)
(→Optymalna ilość makroelementów)
(→Wapnowanie)
 
(Nie pokazano 19 wersji pomiędzy niniejszymi.)
Linia 1: Linia 1:
-
[[Kategoria:Artykuł]]
+
== Wymagania glebowe winorośli i nawożenie ==
-
 
+
-
== Wymagania glebowe winorośli ==
+
Czego potrzebuje winorośl?
Czego potrzebuje winorośl?
Linia 11: Linia 9:
# nie zamarznąć i nie upiec się - odpowiedniego klimatu.
# nie zamarznąć i nie upiec się - odpowiedniego klimatu.
-
Skupmy się tutaj na "jedzeniu", czyli solach mineralnych pobieranych z gleby.
+
Skupmy się tutaj na "jedzeniu", czyli makroelementach, a dokładniej podstawowych solach mineralnych pobieranych z gleby.
-
Odmiany pochodzące od winorośli właściwej wymagają obojętnego odczynu gleby pH 6,5-7,2. Odmiany hybrydowe znaoszą nieco kwaśniejszą glebę.  
+
Odmiany pochodzące od winorośli właściwej wymagają obojętnego odczynu gleby pH 6,5-7,2. Odmiany hybrydowe znoszą nieco kwaśniejszą glebę. Zbyt zasadowy odczyn gleby blokuje przyswajanie żelaza. Wpływ na kwasowość gleby ma również zawartość magnezu, który silnie alkalizuje glebę.
-
= Optymalna ilość makroelementów =
+
= Wapnowanie=  
-
{|class="wikitable sortable"
+
[[Plik:Screenshot 20221222-161614 Chrome.jpg]]
-
|-  
+
-
|- style="background: Gainsboro; border: solid 1px; margin:40px"
+
-
!'''Gatunek''' || '''Rodzina''' || '''Kiedy siać''' || '''Rodzaj gleby''' || '''Wpływ na glebę''' || '''Wpływ na chwasty''' || '''Działanie fitosanitarne''' || '''Norma wysiewu''' || '''Kiedy kosić''' || '''Uwagi dodatkowe'''
+
-
|- style="background-color: Honeydew; border: solid 1px; margin:40px"
+
Kontrolę zawartości mikroelementów powtarzamy co 2-3 lata, uzupełniając ją także analizą chemiczną suchej masy liści.  
-
|'''Aksamitka''' ''Tagetes L.''
+
-
|astrowate
+
-
|Kwiecień-maj.
+
-
|Różne typy gleby.
+
-
|b.d.
+
-
|b.d.
+
-
|Odgrywa dużą rolę w likwidacji chorobotwórczych nicieni glebowych. Jej korzenie wytwarzają związki toksyczne dla tych organizmów.
+
-
|b.d.
+
-
|b.d.
+
-
|brak
+
-
|- style="background-color: Honeydew; border: solid 1px; margin:40px"
+
'''Dawka nawozu'''; dawka według tabeli. W warunkach gdy wapnowanie jest konieczne zaleca się stosować od 3 ton na gleby bardzo lekkie do 6 ton CaO/ha na gleby ciężkie. Praktyka wskazuje, że bezpieczniejsze i bardziej efektywne jest dzielenie dawki nawozów wapniowych, tak by jednorazowo nie stosować więcej jak połowę zalecanych dawek, czyli od 1 t do 2,5 t CaO/ha, a po 2‑3 lat zabieg powtórzyć. Dawka 1 t CaO/ha to 1,25 t/ha wapna tlenkowego 80% lub 2,2 t/ha wapna węglanowego 45%. Nie powinno się stosować nawozów wapniowych w dużych, jednorazowych dawkach, raz na wiele lat. Mało skuteczne jest także wapnowanie dawkami bardzo małymi , np. 200‑300 kg kredy na hektar. Nie ma cudownych nawozów wapniowych, które stosowane w tak małych dawkach uregulują odczyn gleby. (Więcej na polifoska.pl)
-
|'''Słonecznik zwyczajny''' ''Helianthus annuus''
+
-
|astrowate
+
-
|Kwiecień-maj.
+
-
|Różne typy gleby.
+
-
|b.d.
+
-
|b.d.
+
-
|Pełni podobną funkcję jak aksamitka.
+
-
|b.d.
+
-
|b.d.
+
-
|Gatunek ozdobny i jednocześnie jadalny - na zielony nawóz należy wybierać odmiany niskie.  
+
-
|- style="background-color: Honeydew; border: solid 1px; margin:40px"
+
'''Termin wapnowania'''; najbardziej optymalnym terminem wapnowania jest okres pożniwny, późne lato do późnej jesieni, bo można wtedy dobrze wymieszać wapno z glebą oraz dłuższy jest okres od jego stosowania do siewu lub sadzenia roślin. By wapno mogło dobrze i szybko zadziałać, powinno być bardzo drobno zmielone, potrzebne jest także dobre uwilgotnienie gleby i niskie temperatury, czyli warto wykorzystać jesienno-zimowe zapasy wody. Zdecydowanie gorszym jest wiosenny termin wapnowania. (Więcej na polifoska.pl)
-
|'''Bobik''' ''Vicia faba''
+
-
|bobowate
+
-
|Wczesną wiosną do końca czerwca (optymalnie do końca kwietnia).
+
-
|Najefektywniej na glebach zwięzłych o odczynie obojętnym. Może rosnąć w podłożu wilgotnym.
+
-
|Dostarcza azot.
+
-
|brak danych
+
-
|brak danych
+
-
|2-2,5kg /100m²
+
-
|Po kilku tygodniach – zanim zakwitnie.
+
-
|Bogaty w składniki pokarmowe. Bardzo odporny na nadmiar wilgoci w glebie. Bardzo dobry przedplon dla zbóż. Głęboki system korzeniowy (do 100-120 cm).
+
-
|- style="background-color: Honeydew; border: solid 1px; margin:40px"
+
= Optymalna ilość makroelementów dla winorośli =
-
|'''Koniczyna''' ''Trifolium L.''
+
-
|bobowate
+
-
|Wiosną do końca czerwca.
+
-
|Na gleby piaszczyste lub piaszczysto-gliniaste.
+
-
|Dostarcza azot. K.czerwona ma korzeń palowy sięgający do 1,5m w głąb ziemi.
+
-
|brak danych
+
-
|brak danych
+
-
|0,3kg /100m²
+
-
|Po 2-3 miesiącach.
+
-
|Jako nawóz zielony stosuje się zarówno kończynę białą (roślina wieloletnia), czerwoną (łąkową) jak i krwistoczerwoną (inkarnatkę). 
+
-
|- style="background-color: Honeydew; border: solid 1px; margin:40px"
+
{|class="wikitable sortable"
-
|'''Łubin wąskolistny''' ''Lupinus angustifolius''
+
|-
-
|bobowate
+
|- style="background: Gainsboro; border: solid 1px; margin:40px"
-
|Od kwietnia do września.
+
!'''Rodzaj gleby''' || '''Zawart. części spławial. %''' || '''Fosfor (P kg/ha)''' || '''Potas (K kg/ha)''' || '''Magnez (Mg kg/ha)'''
-
|Wszystkie gleby, lepiej udaje się na glebach zasobniejszych mniej kwaśnych i bardziej wilgotnych.
+
-
|Uprawa 100m2 dostarczy do gleby ok. 116kg suchej masy, 2,5kg azotu, 0,5kg fosforu, 1,8kg potasu.
+
-
|brak danych
+
-
|brak danych
+
-
|1,5kg /100m²
+
-
|Po kilku miesiącach.
+
-
|Roślina jednoroczna. Wzbogaca glebę przede wszystkim w azot. Posiada bardzo długie korzenie.
+
|- style="background-color: Honeydew; border: solid 1px; margin:40px"
|- style="background-color: Honeydew; border: solid 1px; margin:40px"
-
|'''Łubin żółty''' ''Lupinus luteus''
+
|'''piaszczysta'''
-
|bobowate
+
|do 10
-
|Od kwietnia do września.
+
|10
-
|Na gleby lżejsze, piaszczyste i suche, o kwaśnym odczynie, dobrze się rozwija przy pH 4—6.
+
|100
-
|Uprawa 100m2 dostarczy do gleby ok. 116kg suchej masy, 2,5kg azotu, 0,5kg fosforu, 1,8kg potasu.
+
|15
-
|brak danych
+
-
|brak danych
+
-
|1,5kg /100m²
+
-
|Po kilku miesiącach.
+
-
|Wytwarza głęboki system korzeniowy i nadaje się do poprawiania jakość różnych typów gleb, wzbogaca glebę przede wszystkim w azot.
+
|- style="background-color: Honeydew; border: solid 1px; margin:40px"
|- style="background-color: Honeydew; border: solid 1px; margin:40px"
-
|'''Nostrzyk''' ''Melilotus''
+
|'''piaszczysta lekka'''  
-
|bobowate
+
|10-15
-
|Wiosną.
+
|12
-
|Suche i żyzne, siedliska ruderalne, raczej zasadowe.
+
|105
-
|Korzeń sięga do 1,5m w głąb ziemi.
+
|16
-
|brak danych
+
-
|Odstrasza gryzonie w uprawach polowych.
+
-
|0,2kg /100m2
+
-
|Po kilku miesiącach.
+
-
|Gatunek bardzo odporny na suszę. Roślina jednoroczna lub dwuletnia (N.biały). Osiąga 1m (N.żółty) do 1,5m (N.biały) wysokości.
+
|- style="background-color: Honeydew; border: solid 1px; margin:40px"
|- style="background-color: Honeydew; border: solid 1px; margin:40px"
-
|'''Peluszka - groch polny''' ''Pisum sativum''
+
|'''piaszczysto-gliniasta '''  
-
|bobowate
+
|15-20
-
|Wczesną wiosną (od marca do kwietnia) jako przedplon - wymaga niskich temperatur do kiełkowania.
+
|14
-
|Lubi podłoża średnio ciężkie, przepuszczalne.
+
|110
-
|Uprawa 100m2 dostarczy do gleby ok. 110kg suchej masy, 2,6kg azotu, 0,8kg fosforu, 1,3kg potasu.
+
|17
-
|brak danych
+
-
|b.d.
+
-
|1,4kg /100m²
+
-
|Po 2-3 miesiącach po siewie.
+
-
|Oprócz azotu, dostarcza także bardzo duże ilości fosforu. Gatunek jest odporny na niskie temperatury.
+
|- style="background-color: Honeydew; border: solid 1px; margin:40px"
|- style="background-color: Honeydew; border: solid 1px; margin:40px"
-
|'''Seradela''' ''Ornithopus L.''
+
|'''gliniasta, śr. ciężka '''  
-
|bobowate
+
|30-40
-
|Od kwietnia do połowy sierpnia.
+
|16
-
|Nadaje się na wszystkie gleby, zwłaszcza na kwaśne, słabe i piaszczyste.
+
|120
-
|Uprawa 100m2 dostarczy do gleby ok. 103kg suchej masy, 2,2kg azotu, 0,6kg fosforu, 2,5kg potasu.
+
|19
-
|brak danych
+
-
|Poprawia stan fitosanitarny gleby.
+
-
|0,5kg /100m²
+
-
|b.d.
+
-
|b.d.
+
|- style="background-color: Honeydew; border: solid 1px; margin:40px"
|- style="background-color: Honeydew; border: solid 1px; margin:40px"
-
|'''Wyka siewna''' ''Vicia sativa''
+
|'''gliniasta, ciężka '''  
-
|bobowate
+
|40-50
-
|Od maja do września.
+
|18
-
|Nadaje się do każdego typu gleby, ma dość duże wymagania glebowe.
+
|130
-
|b.d.
+
|20
-
|brak danych
+
-
|b.d.
+
-
|0,5-1,3kg /100m² Wykę ozimą należy siać nieco gęściej
+
-
|Jesienią wykę jarą lub wiosną wykę ozimą.
+
-
|Ma głęboki system korzeniowy i wytwarza dużo masy zielonej, wzbogaca glebę głównie w azot. Osiąga do 80 cm, posiada wiotkie łodygi.
+
-
|- style="background-color: Honeydew; border: solid 1px; margin:40px"
+
|}
-
|'''Wyka kosmata''' ''Vicia sativa''
+
-
|bobowate
+
-
|Od maja do września, możliwy siew ozimy.
+
-
|Nadaje się do każdego typu gleby, ma mniejsze wymagania glebowe i lepiej znosi suszę, niż w.siewna.
+
-
|b.d.
+
-
|brak danych
+
-
|b.d.
+
-
|0,5-1,3kg /100m² Wykę ozimą należy siać nieco gęściej
+
-
|Jesienią wykę jarą lub wiosną wykę ozimą.
+
-
|Wytwarza dłuższe pędy od wyki siewnej (do 150cm), ale posiada pokrój pokładający się.
+
-
|- style="background-color: Honeydew; border: solid 1px; margin:40px"
+
= Nawożenie=
-
|'''Gorczyca biała''' ''Sinapis alba''
+
-
|kapustowate
+
-
|Od marca do września.
+
-
|Nadaje się na wszystkie gleby, zwłaszcza na słabsze i piaszczyste.
+
-
|Uprawa 100m2 dostarczy do gleby ok. 100kg suchej masy, 1kg azotu, 0,5kg fosforu, 1,5kg potasu.
+
-
|Utrudnia kiełkowanie chwastów.
+
-
|Hamuje rozwój nicieni, drutowców oraz poprawia stan fitosanitarny gleby.
+
-
|0,15-0,3kg /100m²
+
-
|Po 2-3 miesiącach po siewie.
+
-
|Wytwarza bardzo dużo masy zielonej. Ogranicza zachwaszczenie.
+
-
|- style="background-color: Honeydew; border: solid 1px; margin:40px"
+
Według słowackiego badacza (V. Krausa), z plonem owoców 10 t z 1 ha corocznie ubywa 90-120 kg azotu, 15-19 kg fosforu, 99-124 kg potasu, 113-134 kg wapnia, 3-5 kg cynku i ok. 3 g molibdenu. Im wyższe zbiory owoców, tym ubytki składników pokarmowych są większe. Aby zapewnić regularne owocowanie na wysokim poziomie, musimy każdego roku, systematycznie uzupełniać brakujące ilości składników pokarmowych w glebie. Gleby ciężkie można nawozić jesienią, po zbiorach. Gleby lekkie, ze skłonnością do wypłukiwania minerałów w głąb profilu glebowego, nawozi się wczesną wiosną
-
|'''Rzodkiew oleista''' ''Raphanus sativus''
+
-
|kapustowate
+
-
|b.d.
+
-
|b.d.
+
-
|Bardzo głęboko korzeni się rozluźniając głębsze warstwy.
+
-
|Utrudnia kiełkowanie chwastów - dobrze zacienia glebę.
+
-
|Hamuje rozwój nicieni, drutowców, są także dostępne odmiany, które ograniczają rozwój mątwika burakowego.
+
-
|0,25–0,3kg  /100m²
+
-
|b.d.
+
-
|Wykształca długi korzeń palowy, głęboko spulchnia i napowietrza glebę.  
+
-
|- style="background-color: Honeydew; border: solid 1px; margin:40px"
+
Nie wolno łączyć w jednym zabiegu agrotechnicznym wapnowania gleby z podawaniem azotu, fosforu i potasu. Najpierw daje się wapno z magnezem jesienią, a po 6-8 tygodniach pozostałe składniki.
-
|'''Facelia błękitn''' ''Phacelia tanacetifolia''
+
-
|ogórecznikowate
+
-
|Od marca do połowy sierpnia.
+
-
|Różne typy.
+
-
|b.d.
+
-
|Hamuje rozwój chwastów.
+
-
|b.d.
+
-
|0,1-0,16kg /100m²
+
-
|Po ok. 2- 3 miesiącach.
+
-
|Wytwarza bardzo dużo masy zielonej. Osiąga do 80 cm wysokości.  
+
-
|- style="background-color: Honeydew; border: solid 1px; margin:40px"
+
'''Azot''' (N) - roczne zapotrzebowanie owocujących krzewów winorośli na azot mieści się w granicach 80-120 kg N na 1 ha. Na gleby piaszczyste przepuszczalne i suche zaleca się, aby dawkę 120 kg na 1 ha stosować w dwóch, a nawet w trzech porcjach. Podstawową zasadą nawożenia azotem jest stosowanie nawozów w początkowym okresie wegetacji krzewów, '''najpóźniej do końca czerwca'''. Zbyt wysoka zawartość w glebie azotu w formie amonowej ogranicza pobieranie przez krzewy potasu.
-
|'''Gryka''' ''Fagopyrum L.''
+
-
|rdestowate
+
-
|Kwiecień-maj.
+
-
|Żyzne, próchnicze, lekkie i średnio-ciężkie. Podłoża suche oraz podmokłe są nieodpowiednie.
+
-
|b.d.
+
-
|Ogranicza zachwaszczenie i kiełkowanie nasion chwastów.
+
-
|Hamuje rozwój nicieni, rolnic i pędraków.
+
-
|0,6-1,2kg /100m²
+
-
|b.d.
+
-
|Gryka tatarka jest odporniejsza na chłody i ma silniejszy wzrost, niż gryka zwyczajna.  
+
-
|- style="background-color: Honeydew; border: solid 1px; margin:40px"
 
-
|'''Rzepik''' ''Agrimonia L.''
 
-
|różowate
 
-
|Od marca do września.
 
-
|Nadaje się na wszystkie gleby, zwłaszcza na słabsze i piaszczyste.
 
-
|b.d.
 
-
|Ogranicza zachwaszczenie i występowanie szkodników.
 
-
|Hamuje rozwój nicieni, drutowców oraz utrudnia kiełkowanie chwastów.
 
-
|0,15-0,3kg /100m²
 
-
|b.d.
 
-
|Wytwarza bardzo dużo masy zielonej. Wytrzymały na niskie temperatury.
 
-
|- style="background-color: Honeydew; border: solid 1px; margin:40px"
+
= Literatura: =
-
|'''Żyto zwyczajne''' ''Secale cereale''
+
# https://modr.pl/sites/default/files/brochures/zakladanie_i_prowadzenie_winnicy.pdf
-
|wiechlinowate
+
# http://www.winnica.golesz.pl/pdf/uprawa-winorosli-roman-mysliwiec-plantpress-2009.pdf
-
|Wysiew we wrześniu - siew ozimy.
+
# https://www.lodr.pl/images/stories/wydawnictwa/ulotki/2021/Uprawa-winorosli-2021-RGB.pdf
-
|Nadaje się na słabsze gleby.
+
# http://www.winologia.pl/teksty_gleby.htm
-
|b.d.
+
# https://nawozy.eu/wiedza/porady-ekspertow/gleba/wapnowanie-krok-po-kroku.html
-
|Hamuje rozwój chwastów.
+
# https://polifoska.pl/porady/476-nowy-sezon-zacznij-od-wapnowania-2
-
|b.d.
+
-
|1,8-2kg /100m²
+
-
|Wiosną.
+
-
|Dostarcza składników pokarmowych i produkuje sporo biomasy.  Polecane w mieszankach z roślinami motylkowymi, najlepiej z wyką ozimą.  
+
-
|}
+
[[Kategoria:Artykuł]]
-
 
+
Dodała: [[Użytkownik:Kuneg|Kuneg]]
-
 
+
-
= Literatura: =
+
-
https://modr.pl/sites/default/files/brochures/zakladanie_i_prowadzenie_winnicy.pdf
+
-
http://www.winnica.golesz.pl/pdf/uprawa-winorosli-roman-mysliwiec-plantpress-2009.pdf
+
-
https://www.lodr.pl/images/stories/wydawnictwa/ulotki/2021/Uprawa-winorosli-2021-RGB.pdf
+

Aktualna wersja na dzień 16:04, 2 lut 2023

Spis treści

Wymagania glebowe winorośli i nawożenie

Czego potrzebuje winorośl?

Tego samego, czego potrzebują inne rośliny, tylko w dawkach dostosowanych do tego gatunku:

  1. jeść - składniki pokarmowe
  2. pić - woda
  3. słońca
  4. nie zamarznąć i nie upiec się - odpowiedniego klimatu.

Skupmy się tutaj na "jedzeniu", czyli makroelementach, a dokładniej podstawowych solach mineralnych pobieranych z gleby.

Odmiany pochodzące od winorośli właściwej wymagają obojętnego odczynu gleby pH 6,5-7,2. Odmiany hybrydowe znoszą nieco kwaśniejszą glebę. Zbyt zasadowy odczyn gleby blokuje przyswajanie żelaza. Wpływ na kwasowość gleby ma również zawartość magnezu, który silnie alkalizuje glebę.

Wapnowanie

Plik:Screenshot 20221222-161614 Chrome.jpg

Kontrolę zawartości mikroelementów powtarzamy co 2-3 lata, uzupełniając ją także analizą chemiczną suchej masy liści.

Dawka nawozu; dawka według tabeli. W warunkach gdy wapnowanie jest konieczne zaleca się stosować od 3 ton na gleby bardzo lekkie do 6 ton CaO/ha na gleby ciężkie. Praktyka wskazuje, że bezpieczniejsze i bardziej efektywne jest dzielenie dawki nawozów wapniowych, tak by jednorazowo nie stosować więcej jak połowę zalecanych dawek, czyli od 1 t do 2,5 t CaO/ha, a po 2‑3 lat zabieg powtórzyć. Dawka 1 t CaO/ha to 1,25 t/ha wapna tlenkowego 80% lub 2,2 t/ha wapna węglanowego 45%. Nie powinno się stosować nawozów wapniowych w dużych, jednorazowych dawkach, raz na wiele lat. Mało skuteczne jest także wapnowanie dawkami bardzo małymi , np. 200‑300 kg kredy na hektar. Nie ma cudownych nawozów wapniowych, które stosowane w tak małych dawkach uregulują odczyn gleby. (Więcej na polifoska.pl)

Termin wapnowania; najbardziej optymalnym terminem wapnowania jest okres pożniwny, późne lato do późnej jesieni, bo można wtedy dobrze wymieszać wapno z glebą oraz dłuższy jest okres od jego stosowania do siewu lub sadzenia roślin. By wapno mogło dobrze i szybko zadziałać, powinno być bardzo drobno zmielone, potrzebne jest także dobre uwilgotnienie gleby i niskie temperatury, czyli warto wykorzystać jesienno-zimowe zapasy wody. Zdecydowanie gorszym jest wiosenny termin wapnowania. (Więcej na polifoska.pl)

Optymalna ilość makroelementów dla winorośli

Rodzaj gleby Zawart. części spławial. % Fosfor (P kg/ha) Potas (K kg/ha) Magnez (Mg kg/ha)
piaszczysta do 10 10 100 15
piaszczysta lekka 10-15 12 105 16
piaszczysto-gliniasta 15-20 14 110 17
gliniasta, śr. ciężka 30-40 16 120 19
gliniasta, ciężka 40-50 18 130 20

Nawożenie

Według słowackiego badacza (V. Krausa), z plonem owoców 10 t z 1 ha corocznie ubywa 90-120 kg azotu, 15-19 kg fosforu, 99-124 kg potasu, 113-134 kg wapnia, 3-5 kg cynku i ok. 3 g molibdenu. Im wyższe zbiory owoców, tym ubytki składników pokarmowych są większe. Aby zapewnić regularne owocowanie na wysokim poziomie, musimy każdego roku, systematycznie uzupełniać brakujące ilości składników pokarmowych w glebie. Gleby ciężkie można nawozić jesienią, po zbiorach. Gleby lekkie, ze skłonnością do wypłukiwania minerałów w głąb profilu glebowego, nawozi się wczesną wiosną

Nie wolno łączyć w jednym zabiegu agrotechnicznym wapnowania gleby z podawaniem azotu, fosforu i potasu. Najpierw daje się wapno z magnezem jesienią, a po 6-8 tygodniach pozostałe składniki.

Azot (N) - roczne zapotrzebowanie owocujących krzewów winorośli na azot mieści się w granicach 80-120 kg N na 1 ha. Na gleby piaszczyste przepuszczalne i suche zaleca się, aby dawkę 120 kg na 1 ha stosować w dwóch, a nawet w trzech porcjach. Podstawową zasadą nawożenia azotem jest stosowanie nawozów w początkowym okresie wegetacji krzewów, najpóźniej do końca czerwca. Zbyt wysoka zawartość w glebie azotu w formie amonowej ogranicza pobieranie przez krzewy potasu.


Literatura:

  1. https://modr.pl/sites/default/files/brochures/zakladanie_i_prowadzenie_winnicy.pdf
  2. http://www.winnica.golesz.pl/pdf/uprawa-winorosli-roman-mysliwiec-plantpress-2009.pdf
  3. https://www.lodr.pl/images/stories/wydawnictwa/ulotki/2021/Uprawa-winorosli-2021-RGB.pdf
  4. http://www.winologia.pl/teksty_gleby.htm
  5. https://nawozy.eu/wiedza/porady-ekspertow/gleba/wapnowanie-krok-po-kroku.html
  6. https://polifoska.pl/porady/476-nowy-sezon-zacznij-od-wapnowania-2

Dodała: Kuneg

Źródło „http://winogrona.hostings.pl/index.php?title=Wymagania_-_gleba”